Nghị Định 20/2025: Bước Chuyển Mình Toàn Diện Trong Quản Lý Giao Dịch Liên Kết & Cơ Hội Vàng Cho Doanh Nghiệp
- RSM Việt Nam
- 21 thg 3
- 10 phút đọc
Ngày 10/02/2025, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định 20/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 132/2020/NĐ-CP liên quan đến quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 27/03/2025 và được áp dụng từ kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2024. Với mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh, tăng cường tính minh bạch trong giao dịch liên kết và giảm bớt các gánh nặng hành chính đối với doanh nghiệp, nghị định mới đã tạo ra nhiều tác động tích cực đối với chuyển động kinh tế của Việt Nam.
Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các điểm mới của Nghị định 20/2025/NĐ-CP, phân tích tác động trực tiếp và gián tiếp của nó đối với hoạt động kinh doanh và chuyển động kinh tế, từ đó đưa ra những khuyến nghị hữu ích cho doanh nghiệp.
Tổng Quan về Nghị định 20/2025/NĐ-CP
Bối cảnh ban hành
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, Việt Nam đã không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Nghị định 132/2020/NĐ-CP đã đặt nền móng cho việc quản lý thuế đối với giao dịch liên kết, nhưng trong quá trình thực thi, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn về khung pháp lý và thủ tục hành chính. Nhằm tháo gỡ những vướng mắc này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 20/2025/NĐ-CP với mục tiêu:
Cập nhật, làm rõ khái niệm và tiêu chí xác định các bên có quan hệ liên kết.
Giảm bớt gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong việc lập Hồ sơ giao dịch liên kết.
Tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận vốn vay từ các nguồn tín dụng, giảm thiểu chi phí tài chính không cần thiết.
Điểm mới nổi bật của nghị định
Nghị định 20/2025/NĐ-CP có nhiều điểm sửa đổi, bổ sung so với Nghị định 132/2020/NĐ-CP, trong đó có những thay đổi trọng tâm sau:
Sửa đổi định nghĩa và tiêu chí xác định các bên có quan hệ liên kết
Điểm d khoản 2 Điều 5: Quy định về mối quan hệ liên kết được điều chỉnh lại nhằm xác định rõ hơn trường hợp doanh nghiệp bảo lãnh hoặc cho vay – cụ thể, tổng dư nợ của các khoản vay phải đạt ít nhất 25% vốn góp và chiếm trên 50% tổng dư nợ các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đi vay. Quy định này không áp dụng đối với các trường hợp mà bên cho vay hoặc bảo lãnh là tổ chức tín dụng hoạt động theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng nếu không tham gia điều hành hay kiểm soát doanh nghiệp đi vay.
Điểm k khoản 2 Điều 5: Được bổ sung nhằm mở rộng khái niệm “quan hệ liên kết” bao gồm cả trường hợp doanh nghiệp chịu sự điều hành, kiểm soát thực tế từ các chi nhánh hạch toán độc lập. Điều này giúp các cơ quan thuế có thể theo dõi và đánh giá một cách chính xác hơn các giao dịch liên kết.
Điểm m khoản 2 Điều 5: Mới bổ sung quy định về các bên liên kết của tổ chức tín dụng – bao gồm công ty con, công ty kiểm soát và công ty liên kết của tổ chức tín dụng. Mục đích là để kiểm soát chặt chẽ hơn các giao dịch tài chính phát sinh giữa các bên này.
Bổ sung trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước
Khoản 2 Điều 21: Nghị định sửa đổi bổ sung trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước trong việc phối hợp cung cấp thông tin, số liệu về các khoản vay, trả nợ của doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước sẽ cung cấp thông tin về người có liên quan của các tổ chức tín dụng khi cơ quan thuế yêu cầu, từ đó tăng cường khả năng giám sát và kiểm soát rủi ro thuế.
Thay thế mẫu Phụ lục I về giao dịch liên kết
Nghị định 20 thay thế mẫu Phụ lục I của Nghị định 132/2020/NĐ-CP bằng mẫu mới, chi tiết hóa thông tin về quan hệ và giao dịch liên kết của doanh nghiệp. Việc này giúp doanh nghiệp khai báo đầy đủ, chính xác hơn, đồng thời giảm thiểu rủi ro khi bị cơ quan thuế thanh tra.
Quy định chuyển tiếp đối với chi phí lãi vay không được trừ
Đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết từ kỳ tính thuế năm 2020 đến 2023, nếu phát sinh chi phí lãi vay không được trừ theo quy định cũ, thì từ năm 2024, phần chi phí này sẽ được xử lý theo hai trường hợp:
Trường hợp không còn quan hệ liên kết: Phần chi phí lãi vay không được trừ sẽ được phân bổ đều và chuyển sang các kỳ tính thuế tiếp theo.
Trường hợp vẫn còn giao dịch liên kết: Chi phí lãi vay sẽ tiếp tục được chuyển tiếp theo quy định khống chế 30% EBITDA như cũ.
Tác Động của Nghị định 20/2025/NĐ-CP Đến Chuyển Động Kinh Tế
Tác Động Tích Cực
Nâng Cao Tính Minh Bạch và Tăng Cơ Hội Tiếp Cận Vốn
Giảm Gánh Nặng Hành Chính: Việc loại bỏ một số ràng buộc về quan hệ liên kết giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại giúp doanh nghiệp không còn phải lập Hồ sơ giao dịch liên kết phức tạp. Điều này giúp giảm chi phí thời gian, nguồn lực và các chi phí hành chính liên quan, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs).
Tăng Khả Năng Tiếp Cận Vốn: Khi doanh nghiệp không bị hạn chế khấu trừ chi phí lãi vay theo mức 30% EBITDA do bị xếp vào nhóm giao dịch liên kết, họ có thể tiếp cận nguồn vốn vay với điều kiện thuận lợi hơn. Điều này góp phần tạo thêm dòng tiền để doanh nghiệp đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, từ đó kích thích tăng trưởng kinh tế.
Thúc Đẩy Môi Trường Kinh Doanh Lành Mạnh và Công Bằng
Minh Bạch Trong Quản Lý Thuế: Việc làm rõ khái niệm và tiêu chí xác định giao dịch liên kết giúp cơ quan thuế dễ dàng kiểm soát, giảm thiểu tình trạng chuyển lợi nhuận và trốn thuế. Điều này không chỉ bảo vệ ngân sách nhà nước mà còn tạo ra môi trường kinh doanh công bằng cho tất cả các doanh nghiệp.
Tăng Cường Niềm Tin Đầu Tư: Một hệ thống pháp lý minh bạch, hiệu quả sẽ góp phần tăng cường niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Khi doanh nghiệp cảm thấy rằng hoạt động của mình được hỗ trợ bởi một hệ thống thuế ổn định và công bằng, họ sẽ sẵn sàng đầu tư thêm vào các dự án mở rộng, từ đó tạo ra động lực cho sự phát triển kinh tế.
Ổn Định và Tăng Trưởng Kinh Tế
Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Tăng Cường Cạnh Tranh: Bằng cách giảm thiểu gánh nặng về chi phí tài chính do không cần phải chuyển tiếp lãi vay vượt mức khống chế, doanh nghiệp sẽ có nhiều nguồn lực hơn để đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm. Điều này giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế.
Đóng Góp Vào Tăng Trưởng GDP: Khi doanh nghiệp có khả năng tiếp cận vốn tốt hơn và được khuyến khích đầu tư mở rộng hoạt động, nền kinh tế quốc dân sẽ nhận được sự bơm thêm nguồn vốn đầu tư, tạo điều kiện cho tăng trưởng GDP ổn định, bền vững. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao trong những năm tới.
Tác Động Tiêu Cực và Thách Thức
Chi Phí Đầu Tư Ban Đầu và Nguồn Lực
Đầu Tư Hệ Thống CNTT và Đào Tạo: Việc cập nhật và điều chỉnh hệ thống báo cáo, hồ sơ giao dịch liên kết theo mẫu mới (Phụ lục I) đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào hệ thống CNTT, cũng như đào tạo nhân sự chuyên môn. Đối với một số doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, chi phí này có thể tạo áp lực ban đầu, mặc dù về lâu dài sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động.
Thách Thức Trong Việc Rà Soát và Điều Chỉnh Nội Bộ
Rà Soát Toàn Diện Giao Dịch Liên Kết: Các doanh nghiệp cần thực hiện rà soát toàn diện các giao dịch liên kết để xác định rõ ràng các mối quan hệ phát sinh giao dịch liên kết. Việc này đòi hỏi sự tham gia của các bộ phận kế toán, tài chính và pháp lý, đôi khi gây tốn thời gian và chi phí để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của hồ sơ.
Đối Mặt Với Thay Đổi Chính Sách: Những thay đổi trong khung pháp lý luôn đòi hỏi doanh nghiệp phải nhanh chóng thích nghi. Một số doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh chiến lược tài chính, kế toán để phù hợp với quy định mới, dẫn đến rủi ro pháp lý nếu không kịp thời cập nhật.
Rủi Ro Liên Quan Đến Quy Trình Kiểm Tra và Xác Định Giá
Khó Khăn Trong Việc Chứng Minh và So Sánh Giao Dịch: Cơ quan thuế sẽ tăng cường kiểm tra và sử dụng các cơ sở dữ liệu để xác định giá giao dịch liên kết. Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ và dữ liệu so sánh để chứng minh giao dịch của mình được thực hiện theo nguyên tắc giao dịch độc lập. Nếu không, doanh nghiệp có thể phải đối mặt với việc ấn định giá điều chỉnh, dẫn đến việc tăng nghĩa vụ thuế.
Tác Động của Nghị Định Mới đối với Chuyển Động Kinh Tế Toàn Cầu và Trong Nước
Ảnh Hưởng Đến Ngành Tài Chính và Ngân Hàng
Tái Cấu Trúc Hệ Thống Vay và Cho Vay: Với việc loại bỏ mối quan hệ liên kết giữa doanh nghiệp và ngân hàng thương mại khi chỉ có giao dịch vay vốn, các tổ chức tín dụng sẽ có cơ hội tái cấu trúc hệ thống cho vay của mình. Điều này tạo ra một môi trường tín dụng lành mạnh hơn, giúp doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn với lãi suất cạnh tranh, giảm áp lực tài chính và nâng cao khả năng đầu tư.
Ổn Định Hệ Thống Tài Chính: Khi doanh nghiệp được tiếp cận vốn dễ dàng hơn, hệ thống tài chính sẽ có sự lưu thông vốn tốt hơn, từ đó thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh và góp phần ổn định nền kinh tế vĩ mô.
Tác Động Đến Môi Trường Kinh Doanh và Đầu Tư
Tạo Đà Cho Sự Phát Triển của Doanh Nghiệp SMEs: Doanh nghiệp nhỏ và vừa vốn thường gặp khó khăn khi phải đáp ứng các yêu cầu báo cáo phức tạp liên quan đến giao dịch liên kết. Nghị định mới đã giảm bớt ràng buộc đối với các giao dịch vay vốn từ ngân hàng thương mại, từ đó tạo điều kiện cho SMEs có thêm nguồn lực để đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh.
Kích Thích Đầu Tư Trong Nhiều Ngành Kinh Tế: Khi các doanh nghiệp được tiếp cận nguồn vốn với chi phí hợp lý, họ có thể đầu tư vào công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Điều này không chỉ giúp cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế chung.
Đóng Góp Vào Tăng Trưởng GDP và Phát Triển Kinh Tế Bền Vững
Tăng Trưởng GDP: Sự cải thiện trong tiếp cận vốn và giảm bớt chi phí tài chính sẽ giúp doanh nghiệp tăng cường hoạt động sản xuất, mở rộng quy mô và đầu tư vào các lĩnh vực mũi nhọn. Điều này tạo điều kiện cho sự tăng trưởng của GDP, góp phần nâng cao vị thế kinh tế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Phát Triển Kinh Tế Bền Vững: Một hệ thống thuế công bằng và minh bạch không chỉ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả mà còn thu hút đầu tư nước ngoài. Khi các nhà đầu tư thấy được sự ổn định và minh bạch của môi trường pháp lý, họ sẽ sẵn sàng đưa vốn đầu tư vào các dự án dài hạn, góp phần phát triển kinh tế bền vững cho đất nước.
"Nghị định 20/2025 là một bước đột phá quan trọng nhằm tái cấu trúc hệ thống quản lý giao dịch liên kết tại Việt Nam. Sự làm rõ định nghĩa và tiêu chí xác định các bên có quan hệ liên kết cùng với việc loại bỏ những rào cản hành chính không cần thiết đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí hợp lý hơn. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí tài chính mà còn kích thích đầu tư, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế bền vững.Nếu được áp dụng đúng cách, nghị định này sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch và công bằng trong thuế, tạo ra một môi trường kinh doanh năng động và cạnh tranh trên trường quốc tế." - theo chia sẻ của ông Nguyễn Thành Lâm, Phó Tổng Giám đốc RSM Việt Nam, Giám đốc RSM Hà Nội.
Kết Luận
Nghị định 20/2025/NĐ-CP đánh dấu một bước tiến quan trọng trong công cuộc cải thiện môi trường kinh doanh và quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết tại Việt Nam. Những sửa đổi và bổ sung trong nghị định không chỉ giúp làm rõ khái niệm, tiêu chí xác định giao dịch liên kết mà còn giảm bớt gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay và đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh.
Từ góc độ kinh tế vĩ mô, nghị định này góp phần ổn định hệ thống tài chính, nâng cao tính minh bạch và công bằng trong quản lý thuế, đồng thời kích thích đầu tư và tăng trưởng GDP. Điều này sẽ giúp Việt Nam vững bước trên con đường phát triển kinh tế bền vững và hội nhập quốc tế.
Để ứng phó hiệu quả với những thay đổi này, doanh nghiệp cần chủ động rà soát hồ sơ, đào tạo nhân sự và đầu tư vào công nghệ quản lý hiện đại. Hơn nữa, việc hợp tác với các chuyên gia tư vấn sẽ giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng và tận dụng tối đa các quyền lợi thuế, giảm thiểu rủi ro pháp lý.
Cuối cùng, khi môi trường kinh doanh ngày càng được cải thiện và minh bạch, niềm tin của nhà đầu tư sẽ được nâng cao, tạo đà cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam trên trường quốc tế. Đây chính là thông điệp mà Nghị định 20/2025/NĐ-CP mang lại, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp và nền kinh tế quốc dân trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.
Comentarios